Kitap Okumayan Adaya Oy Vermeyin

2023 seçimlerinde son düzlüğe giriyoruz. “Bu seçim öncesi bir değerlendirme yapmayacak mısın?” “Seçim tahminlerini yazmayacak mısın?” sorularıyla çokça karşılaştım. Ancak yazmaya şimdi fırsat bulabildim.

Cumhurbaşkanlığı seçimi için önümüzde dört seçenek var. Cumhur İttifakı Adayı, Cumhurbaşkanı ve Ak Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Millet İttifakı Adayı CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Ata İttifakı Adayı  Dr. Sinan Ogan ve Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce.

Değerlendirmeye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan başlayacak olursak, 20 yıldır ülkeyi tek başına yönetiyor. Performansı görecelidir. Başta Savunma Sanayide attığı adımlar alkışlanacak adımlar olmakla birlikte; içerisinde bulunduğumuz en büyük iki kriz olan ekonomik kriz ve sığınmacılar krizi başta olmak üzere sorunların ilk sorumlusudur. (Bu dönem bana SSCB’yi hatırlatıyor. Sovyetler de teknolojide ve Savunma Sanayide çok ilerleme kaydetmişti ama halk yoksullukla mücadele ediyordu.) Ancak Ak Parti’yi desteklemekten vazgeçen seçmenin büyük bölümü Erdoğan’dan desteğini çekmiyor.

Kemal Kılıçdaroğlu 2018 seçimlerinde Millet İttifakı’nı kurdu. Sonrasında 2019 yerel seçimlerinde İttifakı devam ettirerek İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediyeleri ile birlikte Cumhur İttifakı’ndan psikolojik üstünlüğü de eline almıştı. Ardından Erdoğan’ın eski bakanlarının kurduğu partileri de İttifaka davet ederek “6’lı Masa”yı kurdu. (Kılıçdaroğlu’nun, ülkenin iki büyük krizinde en az Cumhurbaşkanı Erdoğan kadar sorumlu olan Davutoğlu ve Babacan’ı  İttifak’a dahil etmesi ne getirecek ne götürecek hep birlikte göreceğiz.)  6’lı Masa’nın bulanıklığı, Akşener’in masadan kalkıp tekrar oturması, İttifak bileşenleri arasında söylem bütünlüğü olmaması seçmenin Masa’ya mesafeli bakışını değiştirmiyor. Bütün bunlar Kılıçdaroğlu’nun dezavantajıyken Kılıçdaroğlu’nun önce “Türban” açıklaması, ardından seccadenin üzerinde kamuoyuna yansıyan fotoğrafları, son olarak  tam da kamuoyu TEKNOFEST’i konuşurken Amerikalı şirket “SNC” çıkışı yarışta kendisine yara aldırdı.

Dr. Sinan Oğan’ı ise kamuoyu ilk olarak MHP Milletvekili olarak tanıdı. Sonrasında MHP Genel Başkanlık Adaylığı ve MHP’den ihraç süreci… Adaylar arasında özgeçmişi en kuvvetli aday ama kamuoyunda diğer adaylar kadar bilinirliği yok. Bu konu Sinan Oğan’ın dezavantajı olarak görünse de ben avantaj olarak görüyorum. Çünkü diğer adayları seçmen fazlaca satın aldı ve gün geçtikçe daha fazla yıpranıyorlar. ( Zaman Sinan Oğan’ın lehine işliyor.) Diğer adayların aksine Sinan Oğan’ı seçmen tanıdıkça seviyor ve adaylar arasında oylarını istikrarlı bir şekilde arttıran tek aday.

Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce 2018 seçimlerinde CHP’nin Cumhurbaşkanı adayıydı. Gerek seçim gecesini yönetememesi gerek CHP’den ayrışı ve özellikle Kılıçdaroğlu konusunda tutarsız açıklamaları seçmenin güvenini sarstı. Ardından yaşadığımız deprem felaketiyle birlikte deprem konusunda yıllar önceki tespitlerinin ve dansının sosyal medyada gündem olması oylarını yükseliş eğilimine soksa da sonrasında kullandığı dil, agresifliği ve gerginliği yükşelişte olan oylarını aynı hızda düşüş eğilimine soktu. ( Oyları bu kadar hızlı artan ve aynı hızda düşen başka bir siyasetçi var mıdır? Bilmiyorum ama Sayın İnce konuştukça oylarının düştüğü bir gerçek)

Parlamento seçimlerinde ise Cumhur İttifakı listelerde büyük oranda değişiklik yaptı. MHP, BBP, YRP kendi listeleriyle DSP ve HÜDA PAR ise AK PARTİ listelerinden seçime girecek. Millet İttifakı’nda ise listeler, pazarlıklarla oluştu. İYİ PARTİ kendi listesiyle seçime girerken, Deva, Gelecek ve Saadet partileri CHP listelerinden seçime girecek. Ata İttifak’ında ise ittifak bileşenlerinden Zafer Partisi ve Adalet Partisi seçime katılma şartlarını taşıdığı için yalnızca bu iki parti kendi listeleri ile pusulada yer bulabilecek. Bu ittifaklar dışında TİP, HDP ve YSP, Emek ve Özgürlük İttifakı’nı kurdular ve her iki parti kendi listeleriyle seçime katılacak. Bir de kamuoyunda pek bilinirliği olmayan TKP, TKH ve Sol Parti’nin oluşturduğu Sosyalist Güç Birliği İttifakı’nın bileşenleri de kendi listeleriyle seçime katılacak.

Türkiye’de son seçimlerde en yüksek oy almış beş partinin seçimde sandık görevlisi verme hakkı bulurken, bu partiler sandık görevlilerini dolduramadı. Haberlere bile konu olmayan bu durumda vatandaşın oyuna heyecanla talip olan partiler, listelerde gösterdikleri hassasiyeti vatandaşın oyuna sahip çıkma konusunda gösteremiyorlar.

Milletvekili aday listelerinde Cumhur İttifakı’nda HÜDA PAR’ın listelerde yer alması dışında yüksek sesle bir itiraz yok. Millet İttifakında ise tepkiler yüksek sesle dile getiriliyor. Millet İttifakı’nı destekleyen seçmen, özellikle parlamento seçimlerinde büyük oranda tepki oyu kullanacak gibi gözüküyor. CHP seçmeninin tepki oylarının özellikle batı illerinde TİP’e gideceğini düşünmekle birlikte, aynı illerde geçen seçim HDP’ye giden sol ve sosyalist oy olarak tabir edebileceğimiz oyların da TİP’e kayacağını düşünüyorum. Cumhurbaşkanlığı seçiminde ise, yıllardır Erdoğan – Kılıçdaroğlu çatışmasından sıkılmış azımsanmayacak derecede büyük bir seçmen kitlesi var. Her seçimin bir süprizi vardır. Bu seçimin süprizi Sinan Oğan olacağı kaanatindeyim.

Toparlayacak olursak; Cumhur İttifak’ı “Savunma Sanayi” başlıklı seçim kampanyası yürütürken, Millet İttifak’ı ise geçen seçimlerdeki gibi “Erdoğan karşıtlığı”nı kampanyasının merkezine oturtmuş görünüyor. Her şeyden önce ben bu seçimlerin bir ara seçim olacağını ve 1-2 yıl içerisinde ülkenin tekrar seçime gideceğini düşünüyorum.

Son olarak Muğla’ya bakacak olursak, seçmen sayısı 80.616 artarak 805.527 oldu. En yoğun itiraz Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Selçuk Özdağ’ın CHP listesinde yer bulmasına oldu. Ak Parti ve MHP listelerine yüksek sesle bir itiraz yok. Partililerinin memnuniyet oranı en yüksek liste, sanırım İyi Parti’de. Zafer Partisi ve Memleket Partisi listelerinin, Muğla seçmeni üzerinde pek bilinirliği yok. TİP’in 1. Sıra Milletvekili adayı Mehmet Aslantuğ’un popülaritesinin yanında gerek HDP’den alacağı oy, gerek CHP listesine karşı tepki oylarını toplayacak olmasıyla Muğla’da seçimin süprizinin TİP olacağı kaanatindeyim.

Bu seçimde her seçmenin tercihine saygı duyuyorum. Yazılarımda yönlendirme yapmak gibi bir tarzım yoktur ama lütfen kitap okumayan adaya oy vermeyin J Muğla’da milletvekili dağılımı tahminimi aşağıya bırakıyorum.

Cumhuriyet Halk Partisi: 3

AK Parti: 2

İyi Parti: 1

Türkiye İşçi Partisi: 1